© ANP

Stap in de voetsporen van

Anna van Saksen

Anna van Saksen, de tweede vrouw van Willem van Oranje, was op 16-jarige leeftijd als dochter van de invloedrijke keurvorst Moritz von Sachsen, een gewilde huwelijkskandidaat in 1561. Haar familie (het adellijke geslacht Wettin) bood een bruidsschat van 100.000 zilveren Taler. Vele adellijke heren hadden interesse, waaronder Willem van Oranje. Toen was 100.000 Taler een fortuin, want het kwam overeen met ruim 3.300 jaarsalarissen van een vakman! Geld dat Willem van Oranje prima van pas kwam in de strijd tegen Spanje.

 

De verbintenis met Anna was voor hem een verstandshuwelijk en al snel bleek het in relationele sfeer geen succes. In nageslacht was het dat wel, want Anna en Willem kregen vijf kinderen, waaronder Prins Maurits van Oranje, de latere stadhouder en de winnaar van de beroemde Slag bij Nieuwpoort. Anna had met haar bruidsschat en succesvolle zoon een stevige invloed op het verloop van de Nederlandse geschiedenis. In haar bakermat Saksen herinneren nog vele sporen aan haar korte leven (ze werd maar 32 jaar), zoals Dresden, Leipzig, Freiberg en Meissen. Plaatsen die tot de mooiste behoren van Saksen. Dresden en Meissen zijn om deze reden in 2022 opgenomen in de Oranjeroute.

© SKD

Koningsdochter

uit Dresden

 

Anna werd in 1544 geboren in het Residentieslot Dresden. Logisch, want zij was de dochter van de machtige keurvorst Moritz von Sachsen. Anna was een telg uit het adellijke geslacht Wettin dat bijna 800 jaar over Saksen regeerde (er kwam aan hun bestuur een einde in 1918). Haar vader Moritz was een invloedrijke vorst en dat is nog altijd te merken in de Saksische hoofdstad.

 

Het monument van Anna’s vader Moritz onder het Brühlsche Terras heeft een hoogte van 6 meter en een breedte van 3 meter. Het werd in 1555 gemaakt en is het oudste nog bestaande monument in Dresden. Het was bovendien het eerste monument dat werd opgericht voor een Wettiner-vorst. Ook staat Moritz in het centrum van Dresden op de Fürstenzug, een levensgroot muurschilderij uit porselein met daarop afgebeeld alle Saksische vorsten.

Plekken die herinneren aan haar leven:

  • Residentieslot Dresden. Het bestuurlijk centrum van de Saksische vorsten. Hier werd Anna van Saksen geboren in 1544 en overleed zij in 1577.

  • Keurvorst Moritz von Sachsen (de zoon van Anna, ‘Maurits’, was naar deze opa genoemd), overleed toen Anna nog maar negen was. Aan haar machtige vader herinneren in Dresden nog diverse plekken, zoals het Moritz-monument onder het Brühlsche Terras of op de Fürstenzug (de parade van vorsten in porselein op de muur van de koninklijke stallen).

  • Oude Raadhuis Leipzig. Hier gaven in 1561 Anna en Willem elkaar het jawoord in de grote zaal. Het raadhuis met de grote zaal bestaat nog altijd.

  • Nicolaïkerk Leipzig. De volgende dag werd het huwelijk hier kerkelijk ingezegend. Ook deze monumentale kerk is nog steeds in gebruik.

  • Freiberg zilverstad. In Saksen is veel zilver gevonden en Freiberg was een belangrijk financieel centrum. De zilveren Taler-munten uit de bruidsschat van Anna kwamen hier vandaan.

  • Dom van Meissen. Deze kathedraal torent hoog boven het stadje aan de Elbe uit. Hier is het graf van Anna te vinden.

  • Nederlandse Oranjeroute. Anna van Saksen is sinds 2022 opgenomen in deze toeristische verzameling van plekken in Duitsland die een nauwe band hebben met de Oranjes.

Scheiding en leven in afzondering

Willem hield er vanaf het begin meerdere partners op na en Anna voelde zich ongewenst bij haar schoonfamilie. Ze dronk teveel en haar gedrag leidde bij sommige gelegenheden tot beschamende situaties. Willem ijverde actief om zijn vrouw ‘instabiel’ te laten verklaren, zodat hij van haar kon scheiden. Hij kreeg na veel inspanningen zijn zin en Anna werd krankzinnig verklaard. Een scheiding volgde, maar de bruidsschat bleef bij Willem.

Na de scheiding keerde Anna gebroken en berooid terug naar Saksen. Hier wachtte een koel onthaal bij haar familie. Ze werd opgesloten in het Residentieslot in een kamer waarvan de ramen waren dichtgemetseld. Een krankzinnige, ook van adel, moest voor het hof verborgen blijven. In deze afzondering sleet Anna haar laatste levensjaren. Het maakte haar lijdensweg compleet: van een gewilde prinses en belangrijke erfgename tot een verachte echtgenote en moeder, die alles kwijtraakte: haar geld, haar positie, haar kinderen en haar leven.

Vorstelijk Meissen als laatste rustplaats

Voordat Dresden de rol overnam, was Meissen de hoofdstad van Saksen. De Dom en de grote Albrechtsburcht domineren de skyline van deze oude koningsstad aan de Elbe. In de Dom werden de belangrijkste leden van het Wettin-koningshuis begraven. Maar Anna kreeg hier in 1577 een naamloos graf omdat zij in ongenade was gevallen bij haar familie.

Vanwege de toeristische belangstelling uit Nederland voor haar leven kregen de beheerders van de Dom de laatste jaren geregeld vragen over de locatie van het graf. Omdat dit naamloos was, moest het steeds worden aangewezen. Men wilde meer duidelijkheid voor de geïnteresseerden en hierdoor kreeg Anna in 2017, 440 jaar na haar dood, alsnog een grafopschrift!